Hiểu biết về sự kết hợp giữa Thực phẩm và Thuốc

Tìm hiểu về sự kết hợp giữa thực phẩm và thuốc để sử dụng lâu dài

Một câu nói thường gặp khi bạn đến hiệu thuốc lấy thuốc: “Tuyệt đối không uống rượu và uống thuốc sau 30 phút ăn”. Rượu bia không tốt cho sức khỏe thì ai cũng biết, nhưng liệu có những thực phẩm khác cần tránh khi dùng thuốc không? Và có phải tất cả các loại thuốc đều cần uống sau 30 phút ăn? Chắc hẳn bạn đã từng đặt ra câu hỏi này. (Lý do uống thuốc sau 30 phút ăn sẽ được giải thích ở cuối bài viết) May mắn thay, gần đây, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (KFDA) đã cho ra mắt cuốn sách nhỏ với tựa đề “Làm thế nào để kết hợp thuốc và thực phẩm một cách hiệu quả?” để giới thiệu về mối quan hệ giữa thực phẩm và thuốc. Qua nội dung của cuốn sách, chúng ta có thể thấy rằng, giống như việc con người gặp gỡ nhau, có duyên số và sự hợp nhau, thực phẩm và thuốc cũng vậy. Có những loại thuốc khi kết hợp với một số thực phẩm sẽ tăng hiệu quả, nhưng cũng có những loại thuốc không nên kết hợp với một số thực phẩm khác. Hãy cùng tìm hiểu về sự kết hợp giữa thực phẩm và thuốc để sử dụng lâu dài và có hiệu quả nhé. ■ Sữa: Sữa được coi là “thực phẩm hoàn chỉnh” có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể gây ra vấn đề khi uống cùng sữa. Một ví dụ điển hình là thuốc điều trị táo bón. Sữa có tính kiềm nhẹ, có thể trung hòa axit dạ dày, dẫn đến việc làm tan thuốc điều trị táo bón trước khi chúng đến ruột. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc và gây ra các vấn đề như đau bụng. Một số loại kháng sinh và kháng nấm cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sữa, làm giảm khả năng hấp thụ thuốc. Ngược lại, cũng có một số loại thuốc uống cùng sữa sẽ mang lại hiệu quả tốt hơn. Ví dụ, các loại thuốc giảm đau như aspirin có thể gây kích ứng dạ dày, vì vậy uống cùng sữa có thể giúp làm giảm tổn thương niêm mạc dạ dày. Tóm lại, kháng sinh và thuốc điều trị táo bón không nên uống cùng sữa, trong khi các loại thuốc giảm đau có thể kết hợp với sữa. ■ Trái cây và rau củ: Thực phẩm tốt cho sức khỏe như trái cây và rau củ cũng không phải là ngoại lệ. Bưởi là loại quả được nhiều người yêu thích bởi vị ngọt thanh xen lẫn vị đắng nhẹ ở hậu vị. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng thuốc thường xuyên thì cần phải cẩn thận với loại quả này. Các loại thuốc thuộc nhóm điều trị bệnh tâm thần như thuốc chống lo âu và thuốc điều trị rối loạn lipid máu là những ví dụ. Nguyên nhân là do các chất đắng có trong bưởi có thể cản trở quá trình gan phân giải thuốc. Vì vậy, nếu kết hợp bưởi với thuốc chống lo âu và thuốc điều trị rối loạn lipid máu có thể dẫn đến việc thuốc không được phân giải, gây ra tình trạng quá liều. Nói cách khác, bưởi là “trái cấm” đối với những người đang dùng thuốc chống lo âu và thuốc điều trị rối loạn lipid máu. Nước cam cũng tương tự như vậy. Các thuốc kháng acid như Gelphos và Almagel thường chứa thành phần nhôm. Bình thường, nhôm không được hấp thụ vào cơ thể, chỉ có tác dụng trung hòa axit và được đào thải ra ngoài, nhưng khi uống cùng nước cam thì có thể bị hấp thụ. Ngoài ra, vì tác dụng của thuốc kháng acid là làm giảm độ axit, nên bạn nên tránh uống cùng các loại trái cây có tính axit cao và nước ngọt có ga. Sau khi uống thuốc kháng acid để làm dịu dạ dày, bạn nên chờ ít nhất 3-4 tiếng mới uống nước cam. Trong các loại thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp, có nhiều loại cần phải chú ý đến việc kiểm soát lượng trái cây và rau củ. Điểm mấu chốt ở đây là kali (K). Một số loại thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp có thể làm tăng lượng kali trong cơ thể, và nếu ăn thêm các thực phẩm giàu kali có thể dẫn đến tình trạng quá tải kali. Hầu hết các thuốc điều trị tăng huyết áp đều liên quan đến kênh kali. Các thực phẩm giàu kali bao gồm chuối, cam, rau lá xanh. Những người đang dùng thuốc điều trị tăng huyết áp cần chú ý đến việc tiêu thụ trái cây và rau củ. Thuốc chống đông máu cần được chú ý nhiều hơn. Thuốc chống đông máu có tác dụng ngăn ngừa máu đông. Trong trường hợp này, vitamin K là vấn đề. Vitamin K có đặc tính giúp máu đông lại, hoàn toàn trái ngược với tác dụng của thuốc chống đông máu. Vì vậy, những người đang dùng thuốc chống đông máu nên tránh sử dụng vitamin K. Các thực phẩm giàu vitamin K bao gồm rau xanh, bắp cải, măng tây, cải xoăn, gan động vật, trà xanh, đậu. ■ Thịt và cá: Khi bị bệnh, người ta thường khuyên nên bổ sung protein bằng cách ăn thịt để tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý một số điểm. Thuốc điều trị lao phổi khi kết hợp với các thực phẩm chứa nhiều tyramine và histamine có thể gây ra các triệu chứng như rét run và đau đầu. Các thực phẩm chứa nhiều tyramine bao gồm cá cơm, phomat, gan động vật, còn histamine có nhiều trong cá biển xanh. Bệnh nhân đang điều trị lao phổi cần phải cẩn thận lựa chọn loại protein cần thiết. Tyramine cũng không phù hợp với một loại thuốc điều trị trầm cảm gọi là “thuốc ức chế MAO”. Tyramine có tác dụng làm tăng huyết áp, nhưng bình thường, enzym MAO sẽ phân giải tyramine nên không gây ra vấn đề gì. Tuy nhiên, khi đang dùng thuốc ức chế MAO, tyramine sẽ không bị phân giải, điều này có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân tăng huyết áp. Nói cách khác, những người bị tăng huyết áp và đang dùng thuốc điều trị trầm cảm cần phải hạn chế sử dụng tyramine. ■ Thực phẩm chức năng và rượu bia: Như hầu hết mọi người đều biết, các loại thực phẩm chức năng như cà phê, cola, sô cô la… không nên uống cùng thuốc. Những người đang dùng thuốc điều trị bệnh tâm thần và kháng sinh cần lưu ý đến việc caffeine trong các loại thực phẩm chức năng có thể gây ra các tác dụng phụ. Đối với những người đang dùng thuốc điều trị loãng xương, photpho có trong nước ngọt có ga có thể làm mất canxi trong xương, do đó càng cần phải tránh xa. Đối với rượu bia thì khỏi phải bàn cãi. Hầu hết các loại thuốc đều bị ảnh hưởng xấu bởi rượu bia, dù là ít hay nhiều. ■ Thuốc cần uống lúc đói: Không phải tất cả các loại thuốc đều cần uống sau 30 phút ăn, một số loại thuốc cần uống khi bụng đói. Ví dụ như các thuốc kháng nấm tan trong dầu, thuốc giảm đau paracetamol, thuốc chống dị ứng kháng histamine. Nếu uống cùng thức ăn, khả năng hấp thụ của các loại thuốc này có thể bị giảm hoặc hiệu quả của thuốc có thể bị ảnh hưởng. Bạn không cần phải lo lắng về vấn đề này vì khi mua thuốc tại hiệu thuốc, dược sĩ sẽ tư vấn cho bạn về điều này. Thực tế, cả thực phẩm lẫn thuốc đều được hấp thụ vào cơ thể qua đường tiêu hóa. Vì vậy, mối quan hệ giữa chúng là điều tất yếu. Hiểu rõ về những loại thực phẩm phù hợp và không phù hợp với từng loại thuốc sẽ giúp bạn tăng hiệu quả điều trị. Nếu bạn đang phải dùng thuốc thường xuyên, hãy kiểm tra xem mối quan hệ tương sinh giữa thuốc và thực phẩm là gì để đạt được hiệu quả tốt nhất. Bạn có thể tải xuống bản đầy đủ của cuốn sách trên trang web của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (www.kfda.go.kr→Thông tin→Thư viện tài liệu→Ấn phẩm và hướng dẫn). (Tác giả: Kim Jung-hoon, nhà báo khoa học) ※ Lý do hầu hết các loại thuốc đều được khuyến cáo uống sau 30 phút ăn Hầu hết các loại thuốc không yêu cầu phải uống trước, trong hoặc sau bữa ăn. Vậy tại sao lại khuyên nên uống thuốc sau 30 phút ăn? Hiệu quả của thuốc có mối liên hệ mật thiết với nồng độ thuốc trong máu. Đa số các loại thuốc đều duy trì nồng độ thuốc trong máu hiệu quả trong khoảng 5-6 giờ. Thời gian này gần bằng với khoảng cách giữa các bữa ăn. Kết luận, điều kiện này không phải để chú ý đến các loại thực phẩm bạn ăn mà nhằm mục đích giúp bạn duy trì thói quen uống thuốc đều đặn. Hãy tham khảo bài viết trên để lưu ý những loại thuốc cần uống cùng hoặc không nên uống cùng với các loại thực phẩm cụ thể.
Nguồn: https://topkoreans.tistory.com/42 [Blog hàng đầu Hàn Quốc: Tistory]